Xərçəngi tez aşkarlamaq üçün nə edilməlidir?

Paylaşılma tarixi: 04 Noyabr 2021

Erkən mərhələdə xərçəng çox vaxt ağrısız və gizli olur. Buna görə bədənindəki dəyişikliklərə diqqət etmək vacibdir:

Dərinin rəngində və ya xallarda dəyişikliklər
Qeyri-adi qanaxmalar (məsələn, sidikdə, nəcisdə, öskürdə, qadınlarda dövrlərarası)
Qan azlığı, tez yorulma, izahsız çəki itkisi
Qanlı öskürək, uzunmüddətli səs batması
Qadınlarda: döşdə bərklik, asimmetriya, dəridə dartılma və ya axıntı
Kişilərdə: xayədə bərklik, ölçü dəyişməsi

Bu əlamətlər mütləq xərçəng demək deyil, amma vaxtında həkimə müraciət üçün siqnaldır.

Xərçəngin bəzi növləri üçün müəyyən yaşdan etibarən müntəzəm müayinələr tövsiyə olunur:

Xərçəng növü	Tövsiyə olunan yoxlanış	Yaş aralığı / tezlik
Döş xərçəngi (qadınlarda)	Mammoqrafiya	40 yaşdan sonra hər 1-2 ildən bir
Uşaqlıq boynu xərçəngi	PAP testi və HPV testi	25–65 yaş arası, 3–5 ildən bir
Yoğuşa-bağırsaq xərçəngi	Kolonoskopiya və ya gizli qan testi	45 yaşdan sonra hər 10 ildən bir (və ya riskə görə daha tez)
Ağciyər xərçəngi	Aşağı dozalı KT (siqaret çəkənlər üçün)	50 yaşdan sonra illik
Prostat xərçəngi (kişilərdə)	PSA analizi və uroloq müayinəsi	45–50 yaşdan sonra ildə bir dəfə

Profilaktika da erkən aşkarlama qədər vacibdir:

Siqaretdən uzaq durmaq (ağciyər, ağız, mədəaltı vəzi, sidik kisəsi xərçənglərinin əsas səbəbidir)
Spirtli içkiləri məhdudlaşdırmaq
Duzlu, hisə verilmiş və emal olunmuş qidaları azaltmaq
Tərəvəz, meyvə və lifli qidaları artırmaq
Normal çəki saxlamaq, aktiv hərəkət etmək
Günəşdə uzun qalmaqdan və solaryumdan çəkinmək

Onkomarkerlər bəzi xərçəng növlərini (məsələn, prostat, qaraciyər, mədəaltı vəzi) erkən aşkar edə bilər, amma bu testlər hər zaman diaqnoz qoymaq üçün kifayət deyil.
Ailədə xərçəng halları varsa, genetik analiz (BRCA1, BRCA2 və s.) erkən risk dəyərləndirməsi üçün faydalıdır.

Həkimlə əlaqə saxlamaq və ya qəbula yazılmaq üçün aşağıda qeyd olunmuş telefon nömrəsinə zəng edə bilərsiniz.

Tel.: (+99477) 753 35 99